Ở Đại Việt thời Lê Sơ, tình hình giáo dục có nhiều tiến bộ rõ rệt. Đặc biệt là mở rộng các khoa thi để chọn nhân tài cho đất nước và đặt chế độ tiến sĩ sau khoa thi. Vì thế bia tiến sĩ được xây dựng để làm gì? Cùng nhau Học365 Tìm ra trong bài viết này.
Bạn đang xem: bia tiến sĩ được xây dựng để làm gì
Câu hỏi trắc nghiệm
Bia tiến sĩ được xây dựng để làm gì?
A. Ghi lại tình hình giáo dục của đất nước qua các năm.
B. Vinh danh những người đạt học vị tiến sĩ trở lên.
C. Quy chế thi cử và tuyển chọn tiến sĩ của nhà nước.
D. Ghi lại tình hình thi cử của đất nước qua từng năm.
Đáp án: B. Vinh danh những người có học vị tiến sĩ trở lên.
Giải thích chi tiết: Bia tiến sĩ được xây dựng để làm gì?
Đầu thời Lê sơ, vua Lê Thái Tổ cho dựng lại Quốc Tử Giám ở Đông Kinh và mở thêm trường học, khoa thi để tuyển chọn nhân tài. Một trong những điểm tiến bộ trong tình hình văn hóa, giáo dục thời Lê sơ là việc dựng bia tiến sĩ.
Sở dĩ dựng bia tiến sĩ là để khắc tên những người đỗ đạt từ cấp tiến sĩ trở lên. Bia đá đặt tại Văn Miếu Quốc Tử Giám. Đây là một cách để tòa án bang lúc bấy giờ động viên các thí sinh hoàn thành tốt kỳ thi. Từ đó có thể chiêu mộ được nhiều nhân tài giúp ích cho sự phát triển của đất nước.
Xem thêm: đề thi cuối kì 2 lớp 7
Bia tiến sĩ thời Lê - Mạc
Bia tiến sĩ chủ yếu được dựng vào thời Lê Mạc, hãy cùng tìm hiểu về quá trình hình thành của những bia mộ mang ý nghĩa lịch sử lâu đời này.
Lịch sử hình thành bia tiến sĩ
Tại Văn Miếu hiện có 82 tấm bia khắc văn bia ghi danh các tiến sĩ Nho học Việt Nam đỗ khoa thi Đình thời Hậu Lê và nhà Mạc (1442-1779).
- Năm 1484, vua Lê Thánh Tông cho dựng bia 7 vị tiến sĩ đầu tiên tại Văn Miếu Quốc Tử Giám với chủ trương đề cao Nho học và vinh danh những người trí thức đỗ đại khoa. Bia tiến sĩ thuộc các khoa thi năm 1442, 1448, 1463, 1466, 1475, 1478 và 1481.
- Những năm tiếp theo, nhà Lê cho dựng thêm 5 tấm bia khoa thi vào các năm 1487, 1496, 1502, 1511 và 1514.
- Thời Mạc chỉ dựng được 2 bia tiến sĩ cho các khoa vào năm 1518 (thời Lê Sơ) và 1529 do có nội chiến với Lê Trung Hưng. Vì vậy, thời nhà Mạc trấn giữ kinh thành Thăng Long đã tổ chức 22 khoa thi nhưng chỉ có một tấm bia dựng vào năm 1529.
- Sau khi chiếm được Thăng Long, triều Lê Trung Hưng tổ chức khoa thi đều đặn hơn nhưng phải đến năm 1653 mới có thời gian dựng bia tiến sĩ gồm 25 vị cho các khoa thi từ năm 1554 đến năm 1652.
- Năm 1717 dựng tấm bia lớn tiếp theo với 21 tấm bia cho các tiến sĩ khoa thi từ 1656 đến 1715.
- Sau đó, mỗi năm có nhiều lần dựng bia cho đến năm 1779, nhà Lê dựng gần hết với 68/82 tấm bia.
- Các tấm bia còn lại chủ yếu được dựng vào thời Tây Sơn và triều Nguyễn.
Kiến trúc bia Tiến sĩ
82 tấm bia đều được chế tác theo cùng một kiểu dáng: phẳng, trán cong, hình vòm. Tấm bia được đặt trên lưng rùa, rùa có hình dáng to khỏe.
Cách thức dựng bia cũng khá độc đáo với những viên đá dựng bia được tuyển chọn kỹ càng, sau đó được thiết kế, chạm khắc và trang trí hoa văn, chữ khắc. Tất cả đều được làm hoàn toàn thủ công nên đòi hỏi người thợ phải thực sự khéo léo và kiên nhẫn.
Mỗi tấm bia là một tác phẩm nghệ thuật điêu khắc ấn tượng và tinh tế. Hoa văn được trang trí công phu, cách điệu như mây, nước, hoa, mây, rồng, ly, quy, phụng. Hiện nay, tấm bia tại Văn Miếu là tấm bia gốc duy nhất còn được lưu giữ từ khi được xây dựng. Các hoa văn và chạm khắc rõ ràng và văn bản có thể dịch được.
Ý nghĩa của việc dựng bia tiến sĩ
Bia tiến sĩ được dựng và tồn tại đến nay thể hiện sự trường tồn của tinh hoa dân tộc, góp phần phản ánh giá trị lịch sử, văn hóa Việt Nam trong suốt 300 năm.
Xem thêm: bài văn biểu cảm về sự việc
Tấm bia đá không chỉ ghi danh những tiến sĩ đỗ đạt cao trong các kỳ thi cử mà còn ghi lại lịch sử triều đại cũng như những triết lý giáo dục và trọng dụng nhân tài. Điều này đã có một tác động rất lớn đến xã hội đương đại và hậu thế của nó. Đặc biệt, văn bia ghi rõ niên đại, tên người soạn và dựng văn bia. Vì vậy, nó còn mang ý nghĩa chân thực, mang đậm dấu ấn lịch sử nguyên bản, độc đáo.
Đây là câu trả lời cho câu hỏi bia tiến sĩ được xây dựng để làm gì. Mong rằng những chia sẻ của chúng tôi sẽ giúp bạn đọc hiểu thêm về lịch sử nước nhà. Đừng quên theo dõi Học365 để cập nhật kiến thức mới.
Bình luận